Rumphi (msumba)

Kufuma Wikipedia
Rumphi
Msumba wa Rumphi
Msumba wa Rumphi
Rumphi is located in Malawi
Rumphi
Rumphi
Location in Malawi
Rumphi is located in Chigaŵa cha Kumpoto
Rumphi
Rumphi
Rumphi (Chigaŵa cha Kumpoto)
Rumphi is located in Boma la Rumphi
Rumphi
Rumphi
Rumphi (Boma la Rumphi)
Coordinates: 11°01′S 33°52′E / 11.017°S 33.867°E / -11.017; 33.867
Country Malawi
RegionNorthern Region
DistrictRumphi District
Chigawa (ward)Chozoli-Mayembe
TARumphi Boma
Population
 (2018 Census[1])
 • Total22,358
Time zone+2
ClimateCwa

Rumphi ni msumba ukulu wa boma la Rumphi mu charu cha Malaŵi, cha ku mpoto. Ni msumba ukulu uwo ukusangika na vyakuguliska vinandi kusazgapo na vya ulimi. Msumba wa Rumphi ukumanyikwa na lusungu la ŵanthu ŵake (mwakuti ni msinjilo ukulu chomene kujumpha munthu kwambula kumutauzga).[citation needed] Ni malo agho ghali pa nthowa yakulutila ku malo ghakusungila vinyama gha Nyika, Vidikha vya Nyika na malo ghakusungilako vinyama gha Vwaza. Mwakupambana na malo ghapafupi ngati ni msumba wa Mzuzu, agho ni malo ghakuti ghakuŵa na zuŵa chaka chose, Rumphi wana nyengo yakupambanilapo. Ngati ni msumba wakuzingilizgika na mapili na viduli, mphepo iwemi ikusangika mu msumba uwu. Msumba uwu ukupanga malile na Dambo la Rumphi kumafumilo gha dazi na Dambo la Rukulu wa Kummwela cha kummwela.

Likulu la Tchalitchi la Scotland lili ku Livingstonia, makilomita 80 ( 50 mayilozi ) kumpoto chakumafumilo gha dazi, m,wakuonela patali nyanja ikulu ya Malaŵi.

Mu chaka cha 2008 chiŵelengelo cha ŵanthu chikaŵa 17,369.[2]

Msumba wa Rumphi ukumanyikwa na malonda gha ng'ombe. Pa chisulo chilichose namulenji, nyengo ya 6 koloko, ŵalimi na vakupanga malonda ŵakufumila kutali kuzagula na kuguliska ng'ombe.Ni msika ukulu chomene wa ng'ombe kujumpha Lilongwe, Mzuzu na Mzimba. Mphepete pakuluta ku Bolero, mwakufupikana na malo ghakusungilako ndalama gha FDH , pali wupu wa Roscher Youth Development Centre ndipo pamalo ghake chakumwwela kwa Dambo la Rukuru wa Kummwela kuli wupu wa Vwilani Malaŵi e.V. Mwakusazgilapo, mu msumba wa Rumphi min da ya vingoma, skaŵa, ntchunga na mboholi njinandi.

Makhalilo[lemba | kulemba source]

Msumba wa Rumphi wali mu chigaŵa cha kumpoto kwa charu cha Malaŵi, kummwela kwa malo ghakusungilako vinyama ghachemeka Nyika, agho ghakutaya hour imoza pakutchika galimoto kufika ku Mzuzu, ch kumpoto kwake.

Dambo la Lunyina likwenda mu mapili mountains, kufika pakati pa msumba, kupasa Rumphi maonekelo ghakutowa ghakuŵala.

Malaŵelengo[lemba | kulemba source]

Mitundu ya ŵanthu[lemba | kulemba source]

Mtundu ŵaTumbuka ŵaChewa ŵaNgoni ŵaLomwe ŵanyake[3]
Unandi 88.06% 2.97% 2.43% 1.74% 4.80%

Visopo[lemba | kulemba source]

Chisopo ŵaKhilisitu ŵasilamu ŵaanji ŵambula kusopa
Unandi 93.67% 1.29% 4.86% 0.18%
Chaka Ŵanthu
1977 3,998
1987 7,156
1998 14,069
2008 17,845
2018 22,358

Vyakukopa ŵalendo[lemba | kulemba source]

Vithuzi[lemba | kulemba source]

Maukaboni[lemba | kulemba source]

  1. "2018 Population and Housing Census Main Report" (PDF). Malawi National Statistical Office. Retrieved 25 December 2019.
  2. Rumphi | town, Malawi | Britannica
  3. Rumphi District in Malawi|Malawi Travel and Business Guide (malawiplus.com)