Mndandanda wa ŵalongozgi ŵa charu cha Malaŵi

Kufuma Wikipedia

Ili ni mazina gha ŵalongozgi ŵa chalo cha Malawi, kwambira apo chalo ichi chikapokera wanangwa mu 1964 mpaka lero.

Kufuma mu 1964 m'paka mu 1966, mulara wa boma uyo wakaŵako mu 1964 wakaŵa Fumukazi ya Malaŵi, Elizabeti Wachiŵiri. Mu Malaŵi, fumu yikimirikanga na kazembe. Malaŵi wakazgoka charu cha Commonwealth mu 1966 ndipo themba na kazembe ŵakasinthika na pulezidenti.

Ulamulilo wa ufumu (1964–1966)[lemba | kulemba source]

Muwuso wa ufumu uwu ukaŵa wakuyana waka na wa ufumu wa Britain.

No. Chithuzi Zina

(Birth–Death)

Reign Royal House Prime minister(s)
Reign start Reign end Duration
1 Queen Elizabeth II

(1926–2022)

6 July 1964 6 July 1966 2 years Windsor Banda

Governor-general[lemba | kulemba source]

Governor-General's standard

Kazembe uyu wakaŵa mwimiliri wa fumu ya ku Malawi ndipo wakaŵa na mazaza ghanandi. Kazembe uyu wakasankhikanga kuti wateŵeterenge nyengo yitali. Pakuti Malaŵi wakapika wanangwa wa kujilongozga na Dango la Malaŵi la 1964, m'malo mwa kwamba kuŵa na wanangwa wa kujilongozga yekha ndipo pamasinda wakazgoka wanangwa nga umo vili kulembekera mu Dango la Westminster mu 1931, kazembe mulara wakimikikanga na ulongozgi wa nduna ya Malawi. Pakuti Malaŵi wakazgoka caru ciphya pambere Glyn Jones, kazembe wakale wa caru ici, wandawusike, ivi vindacitikepo. Para paŵa malo ghambura ŵeruzgi, mulara wa ŵeruzgi ndiyo wakendeskanga boma.

Status
No. Portrait Name

(Birth–Death)

Term of office Monarch Prime minister(s)
Took office Left office Time in office
1 Sir Glyn Jones(1908–1992) 6 July 1964 6 July 1966 2 years Elizabeth II Banda

President of Malawi[lemba | kulemba source]

Presidential standard

Kuyana na malango gha mu 1966, 1994, na 1995, pulezidenti ndiyo ni mulara wa boma.

Pulezidenti wakwamba, Hastings Banda, wakasankhika na Wupu Wakulongozga ndipo wakajizgora pulezidenti umoyo wake wose mu 1970. Wakathereskeka mu 1994, chaka chimoza pamanyuma pakuti ŵakamulekeska kukhala mu jele umoyo wake wose. Kwambira nyengo yira, ŵanthu ŵakusora ŵalongozgi ŵa boma kuti ŵakhalenge vyaka vinkhondi. Ŵalara ŵa boma ŵangasankhika kanandi waka, kweni kaŵiri pera. Para malo ghaŵapo, wachiŵiri kwa pulezidenti ndiyo wakuŵa pulezidenti. ██ Denotes Vice-President acting as President

No. Portrait Name

(Birth–Death)

Elected Term of office Political party
Took office Left office Time in office
1 Hastings Banda(c. 1899–1997)[lower-alpha 1] 6 July 1966 24 May 1994 27 years, 322 days Malawi Congress Party
2 Bakili Muluzi(born 1943) 19941999 24 May 1994 24 May 2004 10 years United Democratic Front
3 Bingu wa Mutharika(1934–2012) 2004 24 May 2004 5 April 2012

(Died in office.)

7 years, 317 days
2009 Democratic Progressive Party[lower-alpha 2]
4 Joyce Banda(born 1950) 7 April 2012 31 May 2014 2 years, 54 days People's Party
5 Peter Mutharika(born 1940) 20142019 31 May 2014 28 June 2020 6 years, 28 days Democratic Progressive Party
6 Lazarus Chakwera(born 1955) 2020 28 June 2020 Incumbent 3 years, 292 days Malawi Congress Party

Vyakulemba[lemba | kulemba source]

  1. Served as President for Life from 6 July 1971 to February 1994.
  2. Founded in 2005.

Vigaŵa vya kuwaro[lemba | kulemba source]