Rhodesia wa Kumpoto kwa Mafumiro gha Dazi

Kufuma Wikipedia
North-Eastern Rhodesia[1]
Mbendela
Nyimbo: "God save the King/Queen"
Location of North-Eastern Rhodesia
Msumba WabomaFort Jameson
Mitundu ya Ŵanthu {{{ethnic_groups}}}
Mtundu wa Boma Colonial administration
Ndalama Southern Rhodesian pound

North-Eastern Rhodesia yikaŵa boma la Britain ilo likalamuliranga kumwera kwa Africa. Boma la Britain la South Africa Company ndilo likalamuliranga charu ichi. Chikaŵa chimoza mwa vyaru vitatu ivyo vikachemekanga Rhodesia. Vinyake viŵiri ni Southern Rhodesia na Barotseland-North-Western Rhodesia. Mu 1911, charu ichi chikasazgikana na charu cha Barotseland-North-Western Rhodesia, icho chikaŵa pasi pa British South Africa Company.[2]

Mbili[lemba | kulemba source]

Mu 1890, charu cha Rhodesia chikamba kulamulirika. Joseph Thompson wakatumika na Cecil Rhodes wa ku British South Africa Company kuti wakadumbiskane na ŵalongozgi ŵa ku Africa. Alfred Sharpe nayo wakatumika na kazembe wa Britain ku Nyasaland kuti wakacite mulimo uwu. Sharpe na Thompson ŵakati ŵatondeka kukolerana, ŵakagwiliskira nchito nkongono kuti ŵathereske ŵanthu ŵa ku malo agha. Mu 1895, kampani ya British South Africa Company yikapokera malo ghakujumpha 10,000 sq. miles kufuma ku Mozambique Gold, Land and Concession Company, kampani iyo yikagura mu 1893. Kuti ŵagwiliskirenge ntchito makora malo agha, mu 1895 kampani ya British South Africa Company yikapangiska kampani yinyake yakuchemeka North Charterland Exploration Company. Paumaliro wa 1899, boma likamba kulamulira makora chigaŵa ichi.

Mu Janyuwale 1900, Fumukazi Victoria yikalemba chikalata chakuchemeka North-Eastern Rhodesia Order in Council, 1900. Dango ili likazomerezga kuti charu cha Rhodesia chichemeke kuti North-Eastern Rhodesia, ndipo likati ni charu cha Britain. Mu dango ili, kampani iyi yikamba kulamulira charu chiphya. Boma liphya ili likalongozgekanga na Mulara uyo wakasankhika na mulara wa ku South Africa. Mulara wa ŵasilikari wakapanganga malango ghakukhwaskana na boma ili. Chigaŵa ichi chikagaŵika vigaŵa 7.[3]

Mu 1900, Robert Edward Codrington ndiyo wakaŵa Mulara wakwamba. Wakaŵa pa udindo uwu m'paka mu 1907. Munthu waumaliro kuŵa Mulara wakaŵa Lawrence Aubrey Wallace kufuma mu 1907 mpaka 1909. Msumba uwu ukaŵa ku Fort Jameson, uko sono kukuchemeka Chipata.

Apo boma ili likasazgikana na Barotseland-North-Western Rhodesia na kupanga Northern Rhodesia, Mulara wa Northern Rhodesia wakatora milimo iyo yikacitikanga na Mulara wa North-Eastern Rhodesia.

Malango[lemba | kulemba source]

Malango gha ku England ndigho ghakaŵanga ghakwenelera ku malo agha.[4] Mu milandu ya ŵanthu ŵa ku malo agha, malango gha ŵanthu ŵa ku malo agha ghakeneranga kulondezgeka kwambura kususkana na urunji panji nkharo yiwemi, panji dango lililose la ku malo agha.[5] Malo agha ghakaŵa na Khoti Likuru, Makhoti gha Chigaŵa, na Makhoti gha Ŵeruzgi. Para khoti la ku Cape Colony lazomerezgeka, munthu wangadandawura ku khoti likuru chomene la ku Cape Colony na ku khoti la Privy Council mu United Kingdom.[5]

Wonaniso[lemba | kulemba source]

Ukaboni[lemba | kulemba source]

  1. North-Eastern Rhodesia Order in Council, 1900
  2. Northern Rhodesia Order in Council, 1911, S.R.O. 1911 No. 438, p. 85.
  3. Encyclopedia of the Laws of England, Volume XIII; Editors: A. Wood Renton, Esq., Puisne Justice of the Supreme Court of Ceylon and Max. A. Robertson, Esq., of the Inner Temple and the Midland Circuit, Barrister-at-Law; Edinburgh; 1 November 1908.
  4. Order in Council of 1900.
  5. 5.0 5.1 Encyclopedia of the Laws of England, Volume XIII; Editors: A. Wood Renton, Esq., Puisne Justice of the Supreme Court of Ceylon and Max. A. Robertson, Esq., of the Inner Temple and the Midland Circuit, Barrister-at-Law; Edinburgh; 1 November 1908.

"Zambia" is an invalid category parameter for Template:Coord missing.
The problem is usually caused either by a spelling mistake or by an-over-precise category.
For a full list of categories, see Category:Unclassified articles missing geocoordinate data and its subcategories.