Chamba mu Malaŵi

Kufuma Wikipedia

Chamba cha Malawi, comenecomene icho chikucemeka Malawi Gold, vikumanyikwa pa caru cose kuti ni vyamoyo viwemi comene vya ku Africa.[1][2]Lipoti linyake la World Bank likati mbanje iyi njimoza mwa "vinjeru na viwemi comene" pa caru cose. Cifukwa ca kutchuka kwa mtundu uwu, ŵanthu ŵanandi ŵakwiza ku Malaŵi kuzakawona hona na kusanga ndalama zinandi comene.

Mu Febuluwale 2020, Nyumba ya Malamulo ya ku Malawi yikazomerezga kulima na kusamalira chamba kuti chiŵe chakugwiliskirika ntchito mu mafakitale na munkhwala, kweni yikazomerezga yayi kuti chiŵe chakugwiliskirika ntchito pa vyakusanguluska.[3][4]

Kulima[lemba | kulemba source]

Malaŵi njimoza mwa vyaru ivyo vikupanga chomene munkhwala wa cannabis ku Southern Africa. Kanandi ŵanthu ŵakulima mu vigaŵa vyakutali chomene vya pakati na kumpoto. Ku mpoto, yikukura mu mapiri gha Likwawa mu chigaŵa cha Mzimba, na Nkhotakota. Chigaŵa cha Nkhotakota chikumanyikwa kuti chikupambika chomene chamba, comenecomene kufupi na mlonga wa Lupache. Kweniso vikusangika mu vigaŵa vya Ntchisi, Kasungu, Ntcheu na Dedza. Ŵalimi ŵanandi ŵakulima minda yichoko iyo yili pachanya pa mapiri ghakutali, mu vivwati, panji mu minda yinyake. Ŵalimi ŵanyake ŵakuchita malonda. Lipoti la United Nations Development Assistance Framework likuti kuumaliro wa m'ma 1990, malo ghakujumpha 156,000 mu charu ichi ghakaŵa gha kulima chamba.[5]

Ŵanakazi ndiwo ŵakulima chomene chamba, ndipo ŵanalume ndiwo ŵakuguliska.[6] Mu Malaŵi, mbanje izo zafuma mu mbanje zikuŵa makora para zavungika makora mu makuni gha banane panji mbuto. Vinthu ivi ŵakuviguliska mu vigaŵa vyakuchemeka 'cobs' ivyo ŵanthu ŵakuvichema kuti'mfani' panji 'bola' mu Chichewa.

Msika wa pa caru cose[lemba | kulemba source]

Chifukwa cha unandi wake, wakuluska munkhwala uwo ŵanthu ŵakulima mu vyaru vinyake. Magulu gha vyaru vyakupambanapambana ghakugwiliskira nchito ŵanthu ŵa ku Malawi kugura na kupanga cannabis ku ŵanthu ŵa mu caru ici. Likwendera chomene mu Malawi, Mozambique na Zimbabwe, m'paka ku South Africa. Ku Malaŵi na South Africa, ŵanthu ŵanandi ŵakuluta ku malo agha kuti ŵakagure matholi. Sonosono apa, hona wa ku Malawi wawukira misika ya hona mu Kenya, Tanzania, na malo ghanyake ghanandi. Ku Kenya, thumba limoza la chamba icho munthu wangasuta ghalipo madola 1.97. Mulimi wakwamba wakupokera ndalama zakukwana madola 0.32.Kweniso yikaŵa mu Netherlands.[5]Nangauli golide wa ku Malawi wakuwuguliska mwambura kuzomerezgeka mu charu ichi kuti ŵanthu ŵakondwenge nalo. Charu ichi chakhala nyengo yitali kwambura kusanga ndalama zakukwana za misonkho.

Critical Acclaim[lemba | kulemba source]

Ŵanandi awo ŵakukhweŵa matholi ŵakuwona kuti mtundu wa Malawi Gold uli nga ni munthondwe. Pali mawebusayiti na mabulogu agho ghakuchindika chamba. Ŵanthu ŵanandi ŵakutemwa kuyowoya vya munkhwala uwu. Mwaciyelezgero, ŵanthu ŵanyake awo ŵakiza ku Malawi, ŵakayezga chamba, ndipo ŵakakhumba yayi kuwelera kukwawo. Muyimbi wa reggae wa ku Jamaica, Bob Marley, wakayowoyapo kuti wakatemwanga comene sumu izi cifukwa zikamupangiska kujiwona "mwakuwoneka yayi."[7]

Marijuana tourism[lemba | kulemba source]

Malawi wakusangirapo ndalama zinandi pa malonda gha hona. Nangauli ni vyambura kuzomerezgeka, kweni vikukura mu malo ghanandi, ntheura nchakusuzga kuti munthu waleke kurya. Ku vigaŵa vya nyanja, ŵalendo ŵanandi ŵakugura munkhwala uwu na kukhweŵa mu vipinda vyawo vya mu mahotelo panji mu nyumba zawo. Ŵalendo ku Malawi ŵakumanya kugura chamba mu chigaŵa cha Nkhotakota icho chili na mbiri ya kupanga mpunga uwemi chomene.[8]

Domestic market[lemba | kulemba source]

Malonda ghambura kuzomerezgeka gha chamba ghakukwana 0.2% ya GDP ya Malawi panji K1.4 billion. Vyakumera vinandi vikugwiliskirika ntchito yayi mu charu ichi chifukwa vikulereskeka ku vyaru vinyake. Kujibatika mu msika wa caru cose kwapangiska kuti malonda ghaŵe ghambura urunji, ntheura ŵalimi ŵa ku Malawi ŵakupokera malipiro ghacoko. Ŵalimi ŵa ku Malawi ŵakupokera pacoko waka pa cipaturo cimoza ca vigaŵa vinkhondi vya mtengo uwo ŵakuguliskira viŵeto vyawo mu vyaru vinyake. Kweni ndalama izo zikufuma mu vyakurya ivi ni zinandi kuluska za hona. Ŵalimi ŵanandi ŵakuguliska mwaluŵiro yayi ku msika, kweni ŵakuguliska ku ŵamalonda ŵa mu charu chawo panji ŵamitundu yinyake.[9]

Medicinal usage[lemba | kulemba source]

Ŵanthu ŵanandi ŵakagwiliskiranga ntchito munkhwala wa cannabis kuti ŵaleke kukhuŵara kweniso kuti ŵagwenthe nthenda zinyake nga ni nthenda ya maleriya, maleriya, na njoka. Ŵarastafari ŵa ku Malawi ndiwo sono ŵakukhozgera kuti makuni gha chamba ghakovwira pa munkhwala. Kafukufuku munyake wakucemeka kuti, "Umo Ŵalwari Ŵakughanaghanira vya Kukhweŵa Chamba (Chipayawa) mu Malaŵi" wakacitika mu cipatala ca Zomba Mental Hospital ndipo wakalembeka mu magazini ya International Journal of the Addictions mu 1998. Ici cikakhwaska comene ndondomeko ya kucitapo kanthu kuti ŵanthu awo ŵakugwiliskira nchito mankhwala gha chamba mu Malawi ŵaleke kulwara.

Kugwiliskira nchito visopa[lemba | kulemba source]

Kwa vyaka vinandi, Ŵaraasta ŵa ku Malawi ŵakugwiliskira nchito munkhwala wakuchemeka marijuana. Ŵanthu ŵa Rastafarian ŵakughanaghana kuti pakugwiliskira nchito khuni ili pali kukolerana na cisopa.

Kugwiliskira nchito vyakusanguluska[lemba | kulemba source]

Ŵanthu ŵa ku Malawi ŵakugwiliskira nchito munkhwala wa cannabis kwa miwiro yinandi. Ŵanthu ŵanandi ŵakutemwa kumwa munkhwala wakuchemeka cannabis mumphepete mwa nyanja. Ŵanthu ŵanandi ŵa ku Malawi ŵakuti hona wakuŵawovwira kuti ŵapumure na kuŵika maghanoghano ghawo pa vinthu vinyake. Ŵasambiri ŵa ku malo agha ŵakugwiliskira nchito munkhwala wa cannabis kuti ŵaleke kwenjerwa pambere ŵandayezge. Nangauli ŵapolisi ŵakutemwa kuwukira ŵanthu, kweni ŵanthu ŵanandi ŵakugwiliskira nchito munkhwala wa cannabis. Ŵanthu ŵanandi awo ŵakuluta ku Malaŵi ŵakutemwa kumwa munkhwala wakuchemeka cannabis.

Nkhani za malango zakukhwaskana na kugwiliskira nchito[lemba | kulemba source]

Kulima, kuguliska, kugwiliskira nchito, panji kuŵa na cannabis kuti munthu wakondwenge nayo ni mulandu ku Malawi. Nangauli ku Malawi kukwendera njuga nkhukanizgika, kweni ŵanthu ŵanandi ŵakughanaghana kuti nkhunjizga munkhwala uwu mu vyaru vinyake. Chifukwa cha unandi wa vyakurya ivyo vikuguliskika, ŵanthu ŵanandi ŵakuliska munkhwala uwu mwambura kuzomerezgeka mu Malawi. Ndipouli, kafukufuku uyo wakacitika sonosono apa na Banki ya Caru Cose, wakalongora kuti ŵalimi ŵa ku Malawi ŵakupokera malipiro ghacoko comene cifukwa ca nchito yawo. Mu vyaka vyasonosono apa, vyakurya vya chamba vikusangika comene mu Malawi. Ŵakuyezgayezga kuti ŵaleke kupanga na kuguliska munkhwala uwu. Wupu wakulimbana na minkhwala yakuzweteska wongo, uwo ukulongozgeka na ŵapolisi ŵa ku Malawi, ukakora makilogiramu pafupifupi 70,000 gha munkhwala wa cannabis mu 2010.

Nambara ya United Nations yakukhwaskana na unandi wa ŵanthu awo ŵakakoleka munkhwala wa cannabis mu Malawi kufuma mu 1995 m'paka mu 2000, yili kulembeka mu lipoti la Institute for Security Studies Report 2003:[10]

1995 1996 1997 1998 1999 2000 Total
39,911 8,453 10,320 5,202 27,142 312,472 403,500

Campaign to legalize cannabis[lemba | kulemba source]

Malawi wali kuzomerezga kuti golide la Malawi liŵe la munkhwala na la vyamalonda pamanyuma pa kampeni iyo yikachitika mu nyumba ya malango mu 2015 na Boniface Kadzamira, uyo ni munthu wakujiyimira yekha mu nyumba ya malango. Ŵarastafari mu Malaŵi ŵaluta ku khoti kuti ŵakasange wanangwa wawo wa kukhweŵa hona. Mu 2000, boma likadumbiskanapo mwakudumura za kuzomerezga hemp ya ku India, nangauli ŵapolisi ŵakachenjezga kuti ŵalimi ŵa cannabis ŵangagwiliskira ntchito uheni hemp. Mubali Joe Manduwa, uyo wakaŵa wachiŵiri kwa nduna ya vyaulimi, wakawovwirapo pa nkhani iyi. Munthu munyake wa ku parliament na dokotala, Hetherwick Ntaba, wakakhozgera fundo iyi.[11]

Malawi Gold in Pop Culture[lemba | kulemba source]

Bob Marley[lemba | kulemba source]

When reggae musician Bob Marley visited Zimbabwe during his Zimbabwe Independence Tour concert in 1980, he smoked Malawi Gold in Harare with his art director, Neville Garrick. It was wrapped in a banana leaf and had a lasting effect on him. He liked it so much that he commented to reporters that Malawi Gold made him "feel invisible".[7][12][13]

Fresh Air Fiend (Book)[lemba | kulemba source]

Malawi cannabis was mentioned in the New York Times Notable list book, Fresh air Fiend: Travel Writing 1985-2000 by American travel writer and author Paul Theroux. Theroux writes about the usage of Malawi by peacecorps volunteers and hippies when he lived in Malawi. He notes that hippies, backpackers and peacecorps volunteers had the same experience visiting Malawi and smoking marijuana like the hippies who went on the Hippie trail in Asia.[14]

Marley Natural[lemba | kulemba source]

In 2021 the weed brand Marley Natural launched a limited edition sativa edition inspired by Malawi Gold, called "Gold". Artist and photographer Neville Garrick, who was also Bob Marley's art director, designed the bottle with an image of African mask, banana leaves, and the Malawi flag.[12][13] He had first tried Malawi gold with Bob Marley on his trip to Zimbabwe where it was given to them by Zimbabwean soldiers.

Mike Tyson[lemba | kulemba source]

Former heavy weight champion boxing champion Mike Tyson was asked to be the Malawian Cannabis Ambassador in 2021 to help promote Malawian Marijuana sales.[15]

Strain Hunters Malawi Expedition (2010)[lemba | kulemba source]

On an episode of strain hunters international, "Strain Hunters Malawi Expedition" (2010) by Green House Seed Company from Netherlands featured an episode on finding the source of Malawi Gold, which is popular in Netherlands, their country of origin. It features Franco Loja, Arjan Roskam, Simon and Dust.[16][17]

Wonaniso[lemba | kulemba source]

Lua error: bad argument #2 to 'title.new' (unrecognized namespace name 'Portal').

Ukaboni[lemba | kulemba source]

  1. Reuters Staff (2020-11-24). "Malawi ready to produce cannabis for industrial and medicinal use". Reuters (in English). Retrieved 2021-05-16. {{cite news}}: |author= has generic name (help)
  2. "Marijuana Wikipedia : Malawi Gold". Marijuanatipster.com. Archived from the original on 2011-07-14. Retrieved 2011-04-20.
  3. "Malawi ready to produce cannabis for industrial and medicinal use". Reuters (in English). 2020-11-24. Retrieved 2021-09-28.
  4. 5.0 5.1 "UDF factions 'agree'". Bnltimes.com. 2011-03-02. Archived from the original on 2011-07-08. Retrieved 2011-04-20.
  5. "Archived copy" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2012-06-14. Retrieved 2011-12-16.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  6. 7.0 7.1 Sevenzo, Farai. “Bedtime for Banda.” Transition, no. 85 (2000): 4–29. p13, 21 http://www.jstor.org/stable/3137481.
  7. "Pag6July". Archived from the original on 2012-04-06. Retrieved 2011-12-15.
  8. "Ill Gotten Money and Economy" (PDF). World Bank Document. Retrieved 2016-11-16.
  9. Peter Gastrow, Institute for Security Studies, Cape town, Published: October 2003
  10. Otañez, Martin G.; Mamudu, Hadii M.; Glantz, Stanton A. (October 2009). "Tobacco Companies' Use of Developing Countries' Economic Reliance on Tobacco to Lobby Against Global Tobacco Control: The Case of Malawi". American Journal of Public Health. 99 (10): 1759–1771. doi:10.2105/AJPH.2008.146217. ISSN 0090-0036. PMC 2741530. PMID 19696392.
  11. 12.0 12.1 ""Herb was a great inspiration to me."". Marley Natural (in American English). Retrieved 2023-03-03.
  12. 13.0 13.1 "Marley Natural Celebrates Anniversary with Limited-Edition Cannabis Collection". www.businesswire.com (in English). 2017-02-21. Retrieved 2023-03-03.
  13. Theroux, Paul (2000). Fresh air fiend : travel writings, 1985-2000. Boston: Houghton Mifflin. p. 44. ISBN 0-618-03406-4. OCLC 42892218.
  14. BBC News, Nov 24, 2021, https://www.bbc.com/news/world-africa-59406196
  15. "Strain Hunters Malawi I (Short 2010) - IMDb". Retrieved 11 March 2023 – via www.imdb.com.
  16. "Strain Hunters Malawi". Strain Hunters - Purveyors of Fine Landraces. Retrieved 11 March 2023.

External links[lemba | kulemba source]

Template:Cannabis by country