Callista Chimombo

Kufuma Wikipedia
Callista Mutharika
First Lady of Malawi
Nyengo:
1 May 2010 – 5 April 2012
Kupokela Ethel Mutharika
Kuwiska na Richard Banda
First Lady of African Union
Nyengo:
1 May 2010 – 31 January 2011
Mlongozgi charu Bingu wa Mutharika
Kupokela Safia Farkash
Kuwiska na Constancia Mangue
Umoyo wamunthu
Kubabika (1959-05-24) 24 May 1959 (vyaka 64)
Zomba, Federation of Rhodesia and Nyasaland
(now Malawi)
Chipani Democratic Progressive Party
Nthengwa Bingu wa Mutharika (2010–2012)

Nyamama Callista Chapola-Chimombo (Callista Mutharika) (born 24 May 1959)[1] ni wandale wa ku Malawi ndipo nchokoro ca President Bingu wa Mutharika. Wakateŵetera nga ni First Lady wa Malawi kufuma mu 2010 mpaka 2012. Chimombo wakaŵapo kale mu wupu wa Malawi nga ni National Coordinator of Maternal, Infant and Child Health and HIV/Nutrition/Malaria and Tuberculosis.

Pasono wakuteŵetera nga ni High Commissioner wa Malawi mu Republic of Kenya, ndipo wakapeleka chikalata chake ku president wa Kenya pa 1 April 2022. Wakaŵaso mamembala gha chalo cha Pan-African Parliament, ndipo wakaŵa Minister wa Tourism, Wildlife and Culture wa Malawi.[2]

Mu 2005, wakaŵa Secretary wa Malawi Women's Caucus.[3] Chimombo wakaŵa wa Democratic Progressive Party ndipo wakaŵa wa United Democratic Front (UDF).[4]

Vyamunthu[lemba | kulemba source]

Mu Janyuwale 2010, pamanyuma pa kukhuŵara kukuru, ŵakapharazga kuti Chimombo na President Mutharika ŵakhala pachibwezi ndipo ŵatorenge pa 1 May 2010. Ŵakatorana pa Zuŵa la Ŵakutemweka mu 2010 mu ciphikiro ca kaluso ico cikayowoyeka pa nyuzipepara.[5] Pa nyengo yinyake, Mutharika na Callista ŵakalongora cimwemwe cawo mwa kuluta na mwana wawo ku malo ghakuwambira kuvina uko ŵana ŵake, ŵamumbumba na ŵalendo ŵakayezga kuvina kwa maminiti pafupifupi 20. Ŵakatorana mu tchalitchi la Katolika.[6]

Ntchito[lemba | kulemba source]

Wakagwiranga nchito ku Joyce Banda's Hunger Project pambere wandambe ndyali.[7]

Ntchito ya ndale[lemba | kulemba source]

Mu 2005, wakaŵa Secretary wa Malawi Women's Caucus. Wakateŵeteranga mu Nyumba ya Malamulo ya Likangala mu chigaŵa cha Zomba.[7] Wakaŵaso yumoza wa mamembala gha chalo cha Pan-African Parliament ndipo wakaŵa Minister of Tourism and Culture ku Malawi. Wakazgoka First Lady wa Malawi wati watora Bingu wa Mutharika.

Mwanakazi Wakwamba wa Malaŵi[lemba | kulemba source]

Wakati watora Bingu Wa Mutharika, wakaŵa mwanakazi wakwamba wa Malawi mpaka nyifwa ya Mutharika pa 5 April 2012. Mutharika wakaŵa mwanakazi wakwamba wa boma[7]. Wakayowoyapo pa chigamulo cha DPP cha kufumiska vice president wakwamba na wachiŵiri pakulongosora kuti Joyce Banda (uyo wakakhumba yayi kuŵa president) wakaŵa wakwenelera yayi kuŵa president[7]. Wakayowoya kuti ŵanthu awo ŵakakolerana na Banda ŵakujipusika waka na nkhani ya Ellen Johnson Sirleaf, pulezidenti wakwamba wa ku Liberia. Ŵanthu ŵanyake ŵakughanaghana kuti wangasankhika kuŵa pulezidenti mu 2014.[7]

Ntchito ya kuŵa Mama Wakuvikilirika[lemba | kulemba source]

Mu Ogasiti 2010, pulezidenti wakufwa Bingu wa Mutharika wakamwimika kuŵa African Union Goodwill Ambassador for Safe Motherhood, m'malo mwa Vice President Joyce Banda. Fundo ya National Coordinator for Safe Maternity mu Malawi yikatolera ku fundo ya National Goodwill Ambassador for Safe Maternity iyo yikambiska na African Union Conference of Ministers of Health mu 2005. Kweniso wakaŵa mulara wa wupu wakuwona vya umoyo wa ŵana. Wupu wa First Lady's Foundation ukakhumbanga kukhozga ŵanakazi na ŵanthu ŵakusuzgika mu vigaŵa vyose vya caru cithu ico cikusintha mwaluŵiro.[8]

Malaria program[lemba | kulemba source]

Mutharika, nayo wakaŵa mulara wa pulogiramu yakulimbana na maleriya.[9]Pa Seputembala 8, 2011, nduna iyi yikamba kugwira ntchito iyi.

Milimo ya boma na udindo wa nduna[lemba | kulemba source]

Wakati wafika pa mazaza, mwanakazi wakwamba uyu wakapika maudindo gha Vice-President, sono ni President Joyce Banda ndipo zina la Banda likafumiskika pa ndandanda ya nduna za Malawi. Kweniso wakasankhika ku Malawi Cabinet pa September 8, 2011 nga ni National Coordinator of Maternal, Infant and Child Health and HIV/Nutrition/Malaria and Tuberculosis. [10]Ntchito yake, kusazgapo ntchito ya wovwiri wa ŵanthu, yikuwoneka nga ni malipiro agho boma la Mutharika likupeleka ndipo wakupokera ndalama zakukwana $7,000 pa mwezi chifukwa cha ntchito ya wovwiri wa ŵanthu. Pa Seputembala 8, 2011, nyuzipepala ya pa intaneti, Maravi post na nyuzipepala ya Nyasatimes zikalemba kuti Callista Mutharika wali kulembeka mwangozi panji mwadala nga ni Vice President wa Malawi pa webusayiti ya boma la Malawi ndipo wali na vithuzithuzi. Nkhani iyi yikanozgeka pa webusayiti ya boma. Kweni boma la Mutharika likukana kuti iyo ni Vice President wa chalo.[10]

Kweruzga mawupu gha boma yayi na wupu wa ŵanthu[lemba | kulemba source]

Callista Mutharika wakapangiska kuti paŵe mphindano cifukwa ca nkhani iyo wakayowoya iyo wakadandawura na mawupu gha boma yayi agho "ghakukhozgera kugonana kwa ŵanalume pera na ŵanakazi pera na kusokoneza mtende". Wakayowoya kuti mawupu gha boma ghakupokera ndalama kuti ghambiske suzgo na kuthandazga uzaghali mu caru. Wakasuskaso magulu ghakuvikilira wanangwa wa wanangwa wa ŵanthu chifukwa cha kunozga viphikiro vya pa Julayi 20, 2011 ku Malawi ndipo wakachiska ŵanthu ŵa ku mizi kuti ŵaleke kuchitako viphikiro ivi.[9] Ŵakamususka comene cifukwa ca ivyo wakayowoya pa ungano uwu. Mabungwe 8 ghakasayina chikalata chakuphalira boma kuti wali na wanangwa wakuyowoya, kweni ŵakakayika pa udindo wake pakuŵa muyowoyeri wa chipani chifukwa dango la boma pa nyengo iyo likati waleke kuŵa muyowoyeri. Ŵakamupa mulandu wakuti wakuthandazga mautesi ndipo ŵakati ivyo wakayowoya 'ni vyambura mahara ndiposo ni vyambura kuzomerezgeka'.[11]

Ukaboni[lemba | kulemba source]

  1. "Profile of First Lady Callista Mutharika". Malawidemocrat.com. 2011-08-22. Retrieved 2012-04-16.
  2. "Malawi Announces Cabinet Reshuffle". Scotland-MalawiPartnership.org. Scotland Malawi Partnership. 2007-05-11. Archived from the original on 2011-01-03. Retrieved 2007-09-09.
  3. "Parliamentary Centre Hosts A Southern Africa Regional Workshop On Micro Finance as Strategy for Poverty Reduction". ParlCent.ca. Parliamentary Centre of Canada. Archived from the original on 2005-07-31. Retrieved 2007-09-09.
  4. "List of Members of the Pan African Parliament" (PDF). Africa-Union.org. African Union. Archived from the original (PDF) on 2011-05-18. Retrieved 2007-09-09.
  5. [1] Archived Febuluwale 18, 2010, at the Wayback Machine
  6. Malawi's President Mutharika to marry ex-minister BBC News, 24 January 2010
  7. 7.0 7.1 7.2 7.3 7.4 "Malawi First Lady weighs in on sacked VP vilification campaign". Archived from the original on December 20, 2010. Retrieved December 18, 2010.
  8. [2] Archived Novembala 23, 2010, at the Wayback Machine
  9. 9.0 9.1 [3] Archived 2014-07-17 at the Wayback Machine
  10. 10.0 10.1 [4] Archived Malichi 26, 2012, at the Wayback Machine
  11. "NGO's hit back at 'reckless' First Lady | Malawi news, Malawi - NyasaTimes breaking online news source from Malawi". www.nyasatimes.com. Archived from the original on 1 April 2012. Retrieved 27 January 2022.