Livingstonia, Malawi

Coordinates: 10°36′S 34°07′E / 10.600°S 34.117°E / -10.600; 34.117
Kufuma Wikipedia
Livingstonia
Kondowe
Livingstonia is located in Malawi
Livingstonia
Livingstonia
Mapu ya Livingstonia
Livingstonia is located in Chigaŵa cha Kumpoto
Livingstonia
Livingstonia
Livingstonia (Chigaŵa cha Kumpoto)
Coordinates: 10°36′S 34°07′E / 10.600°S 34.117°E / -10.600; 34.117
Charu Malawi
RegionNorthern Region
DistrictRumphi District
ChigaŵaPhoka
Population
 (2008)
 • Total6,690
Time zone+2
ClimateCwa

Livingstonia panji Kondowe ni tawuni iyo yili mu chigaŵa cha Kumpoto chigaŵa cha Rumphi mu Malaŵi. Msumba uwu uli pa mtunda wa makilomita 430 kumpoto kwa Lilongwe, msumba ukuru wa Malaŵi.

Mbili[lemba | kulemba source]

"Msilikari wachi Ngoni, Livingstonia" Malawi, c. 1895

Msumba wa Livingstonia ukazengeka mu 1894 na ŵamishonale ŵa Free Church of Scotland. Mu 1875, ŵamishonale ŵakakhazikiska ofesi ku Cape Maclear, ndipo ŵakayithya Livingstonia, kuyana na zina la David Livingstone. Gulu ili likakolerananga na kampani ya Livingstonia Central Africa Company, iyo yikambiska bizinesi mu 1877. Kuzakafika mu 1881, Cape Maclear yikaŵa na nthenda ya maleriya, ndipo ŵasilikari ŵakaluta kumpoto ku Bandawe. Kweniso malo agha ghakaŵa ghambura kukhazikika, ntheura Livingstonia Mission yikasamukira ku malo ghapacanya pakati pa Nyanja ya Malawi na Nyika Plateau. Malo ghaphya agha ghakaŵa ghawemi comene cifukwa Livingstonia wali mu mapiri, ntheura kulije nyerere izo zikwambiska maleriya. Pamasinda, malo agha ghakazgoka tawuni yichoko.

Robert Laws ndiyo wakaŵa mishonale mulara kwa vilimika 52. Wakambiska sukulu yiwemi comene mu cigaŵa ici mu nyengo yira mu Livingstonia, ndipo awo ŵakamalizga masambiro agha ŵakaŵa na nkharo yiwemi mu vyaru vinyake, kusazgapo South Africa. Pakati pa ŵana ŵa sukulu iyi pakaŵa Legson Kayira, uyo wakafuma mu 1958. Zina la buku lake la mutu wakuti I Will Try lili kufuma ku mazgu gha sukulu.

Mpingo wa Livingstonia Mission

Dango likakhumbanga kuti Livingstonia waŵe yunivesite, kweni awo ŵakamulondezga ŵakakhumbanga yayi. Mu 2003, bungwe la Livingstonia Synod of the Church of Central Africa, Presbyterian (CCAP) likasintha kaghanaghaniro aka ndipo likambiska Yunivesite ya Livingstonia.

Vyakuzenga[lemba | kulemba source]

Nyumba za ku Livingstonia zikuzengeka na njerwa zakuŵaŵa. Nyumba ya Stone House, nyumba yakwamba ya Robert Laws, sono ni hotelo. Paliso nyumba yinyake yakuwonamo mbiri ya Livingstonia.[citation needed]

Ŵanthu[lemba | kulemba source]

Mu 2008, mu tawuni ya Livingstonia mukaŵa ŵanthu 6,690.[1]

Mayendelo[lemba | kulemba source]

Misewu iyo yikulongozgera ku Livingstonia yilije thala. Mzinda uwu uli pa chigaŵa cha Chitimba pa Nyanja ya Malawi na msewu wa S103 (T305), msewu wakukwera chomene uwo uli na makwelero ghakupambanapambana, apo msewu wa T306 na T305 ukwenda kumwera. Misewu yose yiŵiri yili makora yayi.

Chipatala[lemba | kulemba source]

Chipatala cha David Gordon Memorial mu 2011

Chipatala cha David Gordon Memorial chikayambika mu 1910 ndipo chikajulika mu 1911. David Gondwe wakaŵa movwiri wakwamba wa Livingstonia uyo wakasambizgika. Wakasezgeka cifukwa cakuti ŵalara ŵa ku malo agha ŵakamanya kuti wakaŵa na mwanakazi yumoza, ndipo ŵakaghanaghananga kuti ici cikapangiska kuti waleke kukhazikika. Ndipouli, nyengo yichoko waka wakamba kugwira nchito ku boma la Colonial Medical Services. Pasono chipatala ichi chili na ŵanthu pafupifupi 60,000..[2]

Kuŵerenga kwakupitilila[lemba | kulemba source]

  • Lonely Planet, Malawi, Mozambique and Zambia (1st Ed.). 1997. Lonely Planet Publications, Hawthorne, Australia.
  • For the history of Livingstonia Mission and Synod see: John McCracken, Politics and Christianity in Malawi 1875-1940. The Impact of the Livingstonia Mission in the Northern Province, 2nd ed., Blantyre: CLAIM, 2000, 376 pp.
  • Young, E.D.; Waller, H. (1868). The Search After Livingstone: A Diary Kept During the Investigation of His Reported Murder. Letts, Son and Company. Retrieved 7 Novembala 2021.
  • Young, E.D.; Waller, H. (1877). Nyassa: A Journal of Adventures Whilst Exploring Lake Nyassa, Central Africa, and Establishing the Settlement of "Livingstonia". J. Murray. Retrieved 22 Novembala 2021.
  • "1875 – Ilala: the ship carrying the Livingstonia mission party into Malawi". CCAP Synod of Livingstonia. 21 Julayi 2015. Retrieved 22 Novembala 2021.

Maumboni[lemba | kulemba source]

  1. World Gazetteer: Malawi: largest cities and towns and statistics of their population Archived 27 Sekutembala 2007 at the Wayback Machine
  2. Livingstonia Hospital Partnership

Vigaŵa vya kuwaro[lemba | kulemba source]

10°36′S 34°07′E / 10.600°S 34.117°E / -10.600; 34.117