Kwacha ya Malaŵi

Kufuma Wikipedia
Kwacha ya Malaŵi
Old coins of the Malawian kwacha.
ISO 4217
CodeMWK (numeric: 454)
Subunit0.01
Unit
SymbolK
Denominations
Subunit
1100tambala
Banknotes20, 50, 100, 200, 500, 1,000, 2,000, 5,000 kwacha
Coins
 Freq. used1, 5, 10 kwacha
 Rarely used1, 2, 5, 10, 20, 50 tambala
Demographics
User(s) Malawi
Issuance
Central bankReserve Bank of Malawi
 Websitewww.rbm.mw
Valuation
Inflation19.90%
 SourceRbm Nov 2016 [1]

Kwacha ( ISO 4217: MWK, zina lakuzomerezgeka Malawi Kwacha) ni ndalama ya Malaŵi kwambira mu 1971, iyo yikasintha mapaundi gha Malawi. Likugaŵika mu vigaŵa 100. Kwacha yikanjira mu malo mwa ndalama zinyake, nga ni British pound sterling, South African rand, na Rhodesian dollar, izo zikendanga mu Malawi. Mtengo wa kwacha ukusintha nyengo na nyengo, kweni kwambira mu 1994, ukusintha. Mu 2005, Bingu wa Mutharika wakambiska ndondomeko ya kusinthiska ndalama na ndalama zinyake. Ndalama izi zikufumiskika na banki ya Malawi. Mu Meyi 2012, Banki ya Malawi yikasida mtengo wa kwacha na 34% ndipo yikayipatura ku dola ya United States.[2]

Kwiza kwa zina[lemba | kulemba source]

Zina lakuti kwacha likamba kugwiliskirika nchito mu Zambia, uko kwacha ya ku Zambia yikamba mu 1968. Lizgu lakuti tambala lili kufuma ku lizgu la Chichewa ilo likung'anamura "kutanda". Tambala wakucemeka nthena cifukwa ca viyuni 100 ivyo vikupharazga za matandakuca.

Mbili[lemba | kulemba source]

Mu 1971, kwacha yikanjira m'malo mwa mapaundi gha Malawi.

Pa 30 Ogasiti 2019, ndalama ya British pound sterling yikaŵa yakuyana na 883.43 kwachas, dola ya US yimoza yikaŵa yakuyana na 725.16 kwachas ndipo rand ya South Africa yimoza yikaŵa yakuyana na 47.69 kwachas. Pa Ogasiti 30, 2019, yuro yimoza yikayananga na 797.42 kwachas.[3]

Mangwenjele[lemba | kulemba source]

A one kwacha coin from 1992

Mu 1971, ndalama za tambala zakwamba zikaŵa za ndalama 1, 2, 5, 10 na 20. Mu 1986, ndalama za tambala 50 na kwacha yimoza nazo zikamba kugwiliskirika nchito. Mu Janyuwale 2007, ndalama za kwacha 5 na 10 izo zili na deti la 2006 nazo zikamba kugwiliskirika ntchito. Pa Meyi 23, 2012, ndalama za 1, 5 na 10 kwacha zikamba kugwiliskirika ntchito.

Ndalama za tambala 1 na 2 zili kupangika na mkuŵa. Ndalama ya tambala 5 njakuthwa. Ndalama za tambala 50 na kwacha yimoza zili kupangika na mkuŵa.[4]

Ndalama za pepala[lemba | kulemba source]

File:Kwacha Malawi Specimen.jpg
Old Malawian 1 kwacha note, carrying the date 1 Dec 1990, depicting former President-for-Life Hastings Banda on the front and workers in a Tobacco field on the reverse.

Mu 1971, ndalama ya pepala ya 1964 yikapelekeka mu ndalama za 50 tambala, 1, 2 na 10 kwacha. 5 kwacha banknotes yikapelekeka mu 1973 apo 2 kwacha banknotes yikamara. 20 kwacha banknotes yikapelekeka mu 1983. Mu 1993, ndalama za 50 kwacha zikaŵikika, ndipo mu 1993, 100 kwacha mu 1995, 200 kwacha mu 2001, 500 kwacha mu 2001 na 2000 kwacha mu Novembala 2016 kuti ŵamazge suzgo la ndalama.[5]

As of 2008, the following banknote denominations are in circulation:

1997 Series [6]
Image Value Dimensions Main Colour Description Date of first printing
Obverse Reverse
K5 126 × 63 mm Green John Chilembwe Villagers mashing grain 1 July 1997
K10 132 × 66 mm Brown Children in "bush" school
K20 138 × 69 mm Purple Workers harvesting tea leaves
K50 144 × 72 mm Blue Independence Arch in Blantyre
K100 150 × 75 mm Red Capital Hill in Lilongwe
K200 156 × 78 mm Blue Reserve Bank building in Lilongwe
K500 162 × 81 mm Multi-colour Reserve Bank building in Blantyre 1 December 2001

Kuyana na nkhani iyo yikalembeka mu nyuzipepara ya Nyasa Times ya pa Malichi 9, 2012, mu myezi 6 iyo yikwiza, Banki ya Malawi yizamunjiska ndalama ziphya, kusazgapo ndalama za 1,000 kwacha, izo ni zinandi chomene kuluska izo zilipo sono. Kazembe Dr. Vinthu ivyo vikovwira Ligoya. Mabokosi ghaphya agha ghakaŵa ghacoko comene pakuyaniska na agho ghalipo sono. Ndalama yiphya ya 1,000 kwacha yikeneranga kusindikizgika na De La Rue.

Pa Meyi 23, 2012, nyuzipepara ya Nyasa Times yikati Reserve Bank of Malawi yikamba kugwiliskira ntchito ndalama ya 1,000 kwacha pamoza na ndalama ziphya izo ŵakakhumbanga. Ndalama ya 1,000 kwacha yikaŵa yakukwana madola 4 gha ku United States. Kwacha yiphya yikaŵa na chisko cha pulezidenti wakwamba Kamuzu Banda kunthazi ndipo kumasinda kuli chithuzithuzi cha malo ghakusungiramo tirigu gha ku Mzuzu.

Ndalama yiphya ya 20 kwacha yikaŵa na suzgo. Kuwaro kwa ndalama iyi kuli nyumba iyo yikucemeka Domasi Teacher's Training College (iyo sono yikucemeka Domasi College of Education). Ndipouli, ŵanthu ŵakuti nyumba iyi ni Sukulu Yakusambizgira Ŵasambizgi ya Machinga.

Banki ya Malawi yikunozga ndalama zake kuti ziŵe zakovwira ŵanthu ŵanandi. Kuyana na wupu wa Malawi Union of the Blind, ndalama izo zilipo sono zili na vilembo vyakudumura kuti ŵanthu ŵamanye ndalama izi, kweni vilembo ivi ni vichoko chomene kuti viŵawovwire.[7]

2012 Series [8]
Chithuzi Value Dimensions Main Colour Description Date of first printing
Obverse Reverse
K20 128 × 64 mm Purple Reserve Bank of Malawi headquarters in Lilongwe; Inkosi ya Makhosi M’mbelwa II (Lazalo Mkhuzo Jere) Domasi Teachers Training College building and tree; stack of books and mortarboard 23 May 2012
K50 128 × 64 mm Light blue and green Reserve Bank of Malawi headquarters building in Lilongwe; Inkosi Ya Makhosi Gomani II (Philip Zitonga Maseko) Elephants, tree, and safari vehicle in Kasungu National Park
K100 128 × 64 mm Red Reserve Bank of Malawi headquarters building in Lilongwe; James Frederick Sangala College of Medicine in Blantyre; stethoscope
K200 132 × 66 mm Blue and violet Reserve Bank of Malawi headquarters building in Lilongwe; Rose Lomathinda Chibambo New Parliament building in Lilongwe
K500 132 × 66 mm Brown and orange Reserve Bank of Malawi headquarters building in Lilongwe; Reverend John Chilembwe Mulunguzi dam in Zomba; water spigot; silhouette of woman carrying container on head and man carrying hoe over shoulder
K1000 132 × 66 mm Green Reserve Bank of Malawi headquarters building in Lilongwe; Dr. Hastings Kamuzu Banda Mzuzu maize silos; stalk of maize (corn); silhouette of two people mashing maize
K2000 Yellow Reverend John Chilembwe; outline of Malawi Malawi University of Science and Technology, Thyolo District 1 June 2016
Current MWK exchange rates
From Google Finance: AUD CAD CHF CNY EUR GBP HKD JPY USD ZAR EUR JPY
From Yahoo! Finance: AUD CAD CHF CNY EUR GBP HKD JPY USD ZAR EUR JPY
From XE.com: AUD CAD CHF CNY EUR GBP HKD JPY USD ZAR EUR JPY
From OANDA: AUD CAD CHF CNY EUR GBP HKD JPY USD ZAR EUR JPY

Ukaboni[lemba | kulemba source]

  1. "HOME :: Reserve Bank of Malawi". Archived from the original on 2010-11-03. Retrieved 2010-10-30.
  2. "Malawi devalues currency by a third". Al Jazeera. 8 May 2012. Retrieved 2012-05-08.
  3. XE Currency Converter
  4. "Malawi." NumisMaster. F+W Publications, Inc. 2011. Web. 17 February 2011.
  5. "Malawi: Govt Introduces 2,000 Kwacha Banknote". 2016-11-11. Retrieved 2016-11-12., Nyasa Times
  6. "Currency: Notes & Coins". Rbm.mw. Archived from the original on 2014-04-22. Retrieved 2014-03-23.
  7. Malawi Central-Bank to issue new blind friendly bank notes, Amalawi.info. Retrieved 2012-07-15.
  8. "Malawi new banknote family confirmed | Africa". Banknote News. 2012-06-05. Retrieved 2014-03-23.
Preceded by:
Malawian pound
Ratio: 2 kwacha = 1 pound
Currency of Malawi
1971 –
Succeeded by:
Current

Lua error: bad argument #2 to 'title.new' (unrecognized namespace name 'Portal').